Griekenland, een voorbeeld voor Europa

Als je tot de ouderen behoort, dan heb je herinneringen aan een wereld waar geld  nog niet de allesoverheersende rol vervulde. Misschien vallen je dan eerder de absurditeiten op van de tegenwoordige wereld, waar alles danst naar de pijpen van het grote geld en de groot-geldbezitters. Bij voorbeeld:

Hoe komt het dat wij niet zien wat er voor bijzonders gebeurt in Griekenland? Iets uitzonderlijks, waar linkse mensen enthousiast over zouden moeten zijn. En waarom lezen wij er niet over in de kranten en horen we niks op de tv?
Er zijn al heel wat argumenten heen en weer gegaan over de schulden van Griekenland:

• Griekenland moet gewoon betalen; eigen schuld dikke bult.
  En Duitsland dan ? Dat had zich schuldig gemaakt aan de ergste genocide in de geschiedenis en moest  dat daarvoor dokken? Het is door de VS weer op de been geholpen en later nog een keer.
• Ja maar belofte maakt schuld.
  En al die banken met al hun mooie beloften: allemaal vlaggen op een lading van veel te hoge hypotheken en woekerpolissen? Bijna allemaal gered.
• Ja maar de Grieken zijn luie profiteurs en ze hebben met valse cijfers Europa besodemieterd.
  En de Griekse productiviteitscijfers dan waarmee ze tot de besten in Europa horen? En hoe eerlijk zijn politici buiten Griekenland?
• Ja maar als je Griekse schulden kwijtscheldt kloppen vervolgens Portugal en Spanje aan de deur om “herstructurering van de schulden”.
• En als je Griekenland failliet laat gaan drijf je ze in de armen van Rusland. Of  er worden verkiezingen gehouden en dan komt de extreem rechtse Gouden Dageraad aan de macht.

Geen woord over wat het uitzonderlijke is van Griekenland. Om te beginnen zouden we gelukkig moeten zijn met een land waar de extreem rechtse geestverwanten van Wilders minder aanhang hebben dan radicaal links. Voordat Syriza de verkiezingen won was bijna iedereen beducht dat de Gouden Dageraad, nog veel rechtser dan de PVV, de grootste partij zou worden. En die vrees was gerechtvaardigd. Griekenland was door de hervormingseisen van Europa hard op weg om een soort Derde-Wereldland te worden. Massale werkloosheid en mensen die echt honger lijden. Ook superrijken die nauwelijks belasting betalen, zeker. Maar de hervormingen die Europa oplegde troffen niet de rijken maar de pensioenen en arbeidsvoorwaarden van gewone mensen. En daarmee komen we bij het kenmerkende van wat zich in Griekenland ontwikkelt. Het wijst ons de richting waarin het met de samenleving heen moet: het is een bemoedigende kans om de uitwassen van het kapitalisme te beteugelen. 

We beginnen in de gaten te krijgen dat

• de oneerlijke verdeling van rijkdom de spuigaten uitloopt, en
• dat hierdoor niet alleen de rechtvaardigheid in het gedrang is gekomen maar ook de economische groei en de welvaart, van iedereen, maar vooral van de gewone mensen; die hebben de afgelopen jaren volstrekt niet geprofiteerd van wat er was aan groei. En, wat het ontmoedigende is,
• dat het vrijwel ondoenlijk is om hier een halt aan toe te roepen door de macht van het grote geld, anders gezegd, van de plutocratie. Een steeds kleiner aantal groot-geldbezitters beschikt over een steeds groter deel  van de rijkdom, in Nederland en in de wereld. Volgens Oxfam/Novib zal binnen afzienbare tijd de helft van het wereldvermogen in handen zijn van nog geen honderd (100) mensen. Met hun geld en hun invloed in de zakenwereld, de banken en de overheden hebben ze meer macht dan alle regeringen bij elkaar.

Wij beseffen niet hoe uitzonderlijk het is wat Syriza in Griekenland aan het proberen is. Syriza wil niet, of niet alleen maar, bezuinigen over de ruggen van gewone mensen maar ook en vooral de superrijken aanpakken. Sinds mensenheugenis is het niet voorgekomen dat de samenwerking van macht en geld  door verkiezingen plaats heeft moeten maken voor echte democratie. Zonder massaal bloedvergieten, zonder revolutie! Griekenland kan een ontwikkeling in gang zetten die van plunderkapitalisme duurzame ondernemingsgewijze productie maakt. Want, als de uitwassen van het kapitalisme niet goedschiks worden verwijderd zal het waarschijnlijk kwaadschiks gebeuren.

Het conflict tussen Griekenland en Europa gaat om een beslissende keuze; daarom is het zo moeilijk te beslechten. Er wordt niet gekibbeld om miljarden, hoeveel het er ook zijn. Het is een strijd tussen twee ideologieën: Blijft Europa een neoliberale, plutocratische samenleving, waar de kans op crises en andere ongelukken een beetje is afgenomen door een paar maatregelen in de marge? Of krijgen de mensen die de plutocratie werkelijk aan banden willen leggen in Europa een voet tussen de deur?

Je zou verwachten dat voor linkse mensen de keuze niet moeilijk valt.