Ethische kwesties hèt heikele punt bij de kabinetsformatie

Euthanasie en levensbeëindiging bij ‘voltooid leven’ zijn ethische kwesties. Daarover bestaan vrijwel altijd verschillende opvattingen: iedereen kan er het zijne/hare over denken maar in een samenleving moet men tot gezamenlijke opvattingen komen. En in een democratie kan dat niet anders dan door met zijn allen tot overeenstemming te komen.

Besef van ethisch aspect aan gedrag gegroeid
Wij hebben een tijd achter de rug – of bijna – waarin het besef dat er een ethisch aspect zit aan gedrag niet sterk leefde. Alles moest kunnen en vrijheid blijheid. Maar vragen rond abortus en nu over euthanasie en levensbeëindiging bij ‘voltooid leven’ hebben er de ogen voor geopend dat de samenleving niet om ethische kwesties heen kan en dat we iets aan moeten met het feit dat er naast individuele opvattingen over wat kan en wat niet kan ook gezamenlijke opvattingen overeengekomen moeten worden.

Voorkom onoverbrugbare tegenstellingen
De neiging om de eigen moraal te promoten als de geldende ethiek voor iedereen bestaat al heel lang en heeft veel onoverbrugbare tegenstellingen veroorzaakt. Of anders gezegd: het blijven hameren op het eigen gelijk, is niet nastrevenswaardig en niet iets om trots op te zijn.

Streef naar overeenstemming
Als mensen het eens moeten worden over een omstreden onderwerp zoals euthanasie en de deelnemers aan de discussie houden allemaal vast aan hun eigen oordeel zal er geen overeenstemming bereikt kunnen worden. Nu kun je denken: “Ja, maar ik heb gelijk, waarom willen de anderen dat niet begrijpen?” maar dat denken anderen ook en de vasthoudendheid van de een maakt dat de anderen de hakken in het zand zetten. Daardoor zie je vaak gebeuren dat men tegen elkaar in gaat zonder goed te luisteren en niet in de gaten krijgt dat men het eigenlijk goeddeels met elkaar eens is. Overeenstemming is alleen te bereiken door goed naar elkaar te luisteren en met elkaar mee te denken.

Goed voorbeeld
Een mooi voorbeeld daarvan was onlangs te zien in de vijf afleveringen van het tv-programma What’s the right thing to do? van omroep Human. Daarin zagen we dat het mogelijk is om te praten over de meest prangende kwesties van nu, het hevig oneens te zijn met elkaar en tóch te blijven luisteren.

Wens
Ik hoop dan ook dat alle betrokkenen de opvattingen van medediscussianten serieus willen nemen en bereid zijn tot gezamenlijke oplossingen.

N.B. Bij het schrijven van de definitieve versie is gebruik gemaakt van de opmerkingen van Luuc Christensen op een eerdere versie.